1. Informatie

Naam voorstelling                          Soldaat van Oranje

Première                                          30 oktober 2010

Régisseur                                         Theu Boermans                              

Locatie                                              De Theater Hangaar (Vliegveld Valkenburg)

Datum voorstelling                        13- 12-2015                                                      

Recensie

Allemaal vragen – Recensie over Soldaat van Oranje door Marit Tijhuis

 

Beoordeling: *****

 

Wat als ‘echte’ vrienden geen vrienden meer zijn? Dat hield mij samen met vele andere middelbare scholieren bezig op een (zo leek het) doodnormale woensdagmiddag. De hele wereld draaide door, met drukte en chaos. Maar wij stonden stil. Wij zaten ademloos te kijken naar ‘Soldaat van Oranje’. En nu hoor ik u denken: ‘een stelletje pubers en ademloos in één verhaal, dat klopt niet!’ Toch greep Nederlands langstlopende musical ook deze leeftijdsgroep. Met een staande ovatie na afloop. Natuurlijk waren er door de hormonen lachers op het ‘verkeerde’ moment, en joelers bij de wat intiemere scènes. Maar de stilte was verder oorverdovend. Deze zaal gaf samen met alle andere toeschouwers het mooiste compliment aan de productie. Door belangstelling te tonen en het door te laten dringen.

 

Er was ook genoeg om naar te kijken. Verhalende beelden, steeds weer wisselende decors én goede acteurs. De acteurs die onvermoeid door bleven spelen, wat de reactie van de zaal ook was. De hoofdrolspeler (Dorian Bindels) die Erik Hazelhof neerzette als strijdvaardige, maar ook gevoelige jongeman. Bram (Jorrit Ruijs) die fabelachtige bewegingen danste, bewegingen die het misschien nog wel beter deden dan alle woorden. Ook straffe koningin Wilhelmina die de juiste woorden op het juiste moment zei viel op. Zij zijn slechts een onderdeel van de cast. Ook maar een heel klein onderdeel van het verhaal. Eigenlijk verdient iedereen die meewerkt een groot applaus. Mensen die nooit in de belangstelling staan, maar onmisbaar zijn. Zoals de kap en de grime. Na alle voorbereidingen door hen, kan de voorstelling beginnen. Als de kijker zonder enige voorkennis het verhaal instapt, weet hij niet wat hem overkomt. Is dit een oorlogsverhaal? Het lijkt allemaal nog zo gezellig. Dat is bedrog.  De sfeer wordt snel grimmiger met het invallen van de Duitsers. Het toneel staat bol van het verraad en liefde. Maar of liefde de oorlog overleeft? Men maakt keuzes. Soms goede en soms foute. Koningin Wilhelmina vertrekt, maar laat een ongelovig volk achter. Erik heeft meteen een sterk standpunt. Nooit opgeven met vechten. Maar hoe doe je dat als de wereld onder je wegzakt? Als de wereld niet meer is wat het was? Als vrienden zijn verdwenen of zich tegen je hebben gekeerd? Wie is wel en wie is niet te vertrouwen?

 

Na deze voorstelling ben je je weer heel bewust van vrijheid. Vrijheid in je doen en laten. Ook hoe leven zonder vrijheid je gedrag bepaalt. Dat het niet vanzelfsprekend is zelf te mogen kiezen wie je vrienden zijn. Zijn er dan wel minpunten te noemen over deze voorstelling? Amper. Die ene ademhaling die door de microfoon klinkt, maakt niets uit. Zeker niet in een voorstelling van ruim drie uur! Het cliché klopt: als er zovelen (nu al 1,5 miljoen mensen) u voorgingen zal het wel een goede voorstelling zijn. Eigenlijk overtreft de musical het cliché. Deze voorstelling is niet gewoon goed, maar bijna op het perfecte af! Men kan gerust nog een keer naar deze voorstelling gaan, zonder zich te vervelen. Want vervelen doet deze musical nooit! Geen enkele voorstelling is hetzelfde, en telkens vallen weer andere dingen op. Kortom: een grandioze ervaring rijker, weer op de terugreis. Dit moet iedereen gezien hebben. Minstens een keer of twee…

http://soldaatvanoranje.nl/recensies

 

2. Vorm

Deze musical speelt zich af in een hangaar op vliegveld Valkenburg bij Katwijk. Dit is de enige plek waar deze musical wordt gespeeld. Deze hangaar is special voor deze voorstelling omgebouwd tot theater. Er is hier gebruik gemaakt van een nieuwe presentatievorm van theater: SceneAround. Tijdens de voorstelling zit je op een schrijf. Deze schrijf kan 360 graden draaien waardoor je in een korte tijd naar verschillende decors kan draaien.

 

Er hangt ook een heel groot doek. Op het doek zijn beelden te zien die over de Tweede Wereldoorlog gaan. Deze beelden worden in zwart-wit getoond. Door het zien van deze beelden wordt het heel realistisch en lijkt het net alsof je echt in de oorlog aanwezig bent.

 

Tijdens de voorstelling zijn er scenes waarbij echte motoren over het decor rijden. Er is ook een groot stranddecor gemaakt waarbij het net lijkt of je echt aan zee zit. Zelfs het buiten wordt bij het decor betrokken. Op het vliegveld staat een oude Dakota, een oorlogsvliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog. Deze wordt in de eindscene gebruikt als koningin Wilhelmina weer terugkomt uit Engeland.

 

Er wordt gebruik gemaakt van muziek, zang en geluidseffecten. Er wordt tijdens de voorstelling regelmatig gezongen door de acteurs en hierbij wordt muziek gebruikt. De tekst die ze zingen, sluit dan aan op de gebeurtenis die zich net daarvoor heeft afgespeeld in de scene. De zangers zijn de vertellers van het verhaal en vormen een overgang naar de volgende scene. Er wordt ook gebruik gemaakt van geluidseffecten. Als er bijvoorbeeld scenes bij het strand zijn dan hoor je de golfen omslaan en de meeuwen zingen. Zo wordt er tijdens het oefenen op de schietbaan ook geluid gebruikt als er geschoten wordt, je waant dan ook echt op de schietbaan. Ook als er bombardementen zijn, hoor je de vliegtuigen overvliegen.

 

De muziek staat onder leiding  van:

• Tom Harriman                                  Muziek

• Pamela Phillips Oland                   Liedteksten

• Frans van Deursen                         Nederlandse liedteksten

 

3. Inhoud

Het verhaal van Soldaat van Oranje is een bijzonder verhaal dat gaat over Nederlands meest bekende verzetsstrijder Erik Hazelhoff Roelfzema. Erik studeert in Leiden en zit bij een studentenvereniging. Hij woont samen met een aantal studievrienden. Alles lijkt goed te verlopen en ze zullen bijna gaan afstuderen. Maar dan begint de oorlog. In eerste instantie lijkt er niet veel aan de hand, maar dan ontdekken ze dat het hun leven zal beïnvloeden. Niets is wat het lijkt en wie kun je nog vertrouwen?

 

De conflicten waar deze studenten mee te maken krijgen zijn:

• Ga je vechten voor Vrijheid, Volk en Vaderland?

• Studeer je door met je kop in het zand?

• Kies je doelbewust voor de vijand?

 

Erik Hazelhoff Roelfzema

Erik is de belangrijkste personage van de musical. Erik geniet samen met zijn vrienden van zijn studententijd in Leiden als de oorlog uitbreekt. Erik wil in het verzet en vlucht naar Engeland waar hij zendapparatuur naar Nederland probeert te smokkelen. Hij werkt ook als piloot van de Engelse luchtmacht die bombardementen uitvoeren in Duitsland. Aan het einde van de oorlog is hij adjudant van Koningin Wilhelmina. Voor zijn verzetswerk ontvangt hij de hoogste Koninklijke onderscheiding, de Militaire Willemsorde. Hij wordt uitgeroepen tot Soldaat van Oranje.

 

Erik is een moedig persoon. Hij wil niet wachten totdat de oorlog vanzelf voorbij gaat. Hij wil actie ondernemen en gaat als verzetsstrijder aan de gang. Als je dit tijdens de oorlog wil doen, moet je heel moedig zijn.

 

Koningin Wilhelmina

De koningin wil haar land tijdens de Tweede Wereldoorlog beschermen  maar moet toch naar Engeland vluchten. Tijdens de oorlog probeert ze via radio oranje de mensen moet en hoop in te praten.

 

Charlotte

Charlotte is de grote liefde van Erik.

 

Fred

Fred is een van de zeven vrienden die samen met Erik naar Engeland vertrekt. Hij zit dus net zoals Erik is het verzet. Tijdens de verzetsacties in Nederland proberen ze allemaal netwerken op te zetten.

 

Anton

Anton en Erik waren jeugdvrienden maar zijn uit elkaar gegroeid omdat Anton een andere keuze heeft gemaakt. Anton stapt over naar de vijand en wordt NSB-er.

Bram

Bram is een Joodse studievriend van Erik. Bram wil net zoals Erik in het verzet gaan. De reden waarom Bram in het verzet wil is omdat hij Joods is. Hij ziet in Nederland dat de Joden steeds meer gehaat worden door de Duitsers en ziet dat het dus helemaal verkeerd gaat.

 

Chris

Chris is een vriend van Erik. Chris wilt samen met Fred, Bram, Erik en Charlotte de Noordzee overvaren in een roeibootje. Later vliegt hij samen met Erik naar Berlijn, om bommen te gooien.

 

Victor

Victor is een vriend van Erik.

 

Ada

De beste vriendin van Charlotte en de grote liefde van Anton

 

Tessa

De hofdame van Wilhelmina en de grote liefde van Chris

 

François Van ‘t Sant

François van 't Sant was een Nederlands hoofdcommissaris van politie, hoofd van de Centrale Inlichtingen Dienst. Hij was de vertrouwenspersoon van koningin Wilhelmina. Hij bleek alleen een verrader te zijn.

 

De personages zijn ‘gewone’ mensen. Het stuk is dan ook gebaseerd op een waargebeurd verhaal.

Het is heel realistisch hoe de acteurs de personages hebben neergezet. In het echte leven maken verschillende mensen ook verschillende keuzes en dat zie je hier duidelijk.

 

Tijdens de musical heb ik het meest met Erik Hazelhoff meegeleefd. Je wil weten of zijn verzetsacties wel slagen. Misschien wordt hij wel opgepakt en vermoord door de Duitsers.

 

4. Functie

Het doel van de voorstelling is om het publiek te amuseren. Daarnaast wil het ook een boodschap overbrengen. Er wordt vaak veel verteld over de Tweede Wereldoorlog, maar je kan je maar moeilijk inbeelden hoe het daadwerkelijk was. De acteurs zijn gekleed in kleding van de jaren veertig en ook de inrichting van de verschillende vertrekken stamt uit die tijd. Ook de zwart-wit foto’s geven je het gevoel dat je teruggaat in de tijd. Verder wordt er gebruik gemaakt van motoren en een echt vliegtuig die uit die tijd stammen. Nu kreeg je echt het gevoel dat je je midden in de Tweede Wereldoorlog bevond. Het verhaal van Erik is waargebeurd waardoor je echt iets leert over de geschiedenis van Nederland. De regisseur heeft gebruik gemaakt van verschillende technische hoogstandjes om de aandacht van het publiek vast te houden. Zo zijn er verschillende scenes die zich op het strand afspelen, er is hiervoor een echt golfslagbad gemaakt waardoor het heel realistisch was. Ook dat het publiek op een draaischijf zat werkte hieraan mee. Tijdens het draaien zat je in spanning te wachten in welke ruimte je terecht zou komen.

 

5. Mijn mening

Ik ben zelf nooit een echte fan van musicals geweest. Er wordt vaak meer in gezongen dan geacteerd, maar hier was dat niet het geval. Soldaat van Oranje is geen standaard musical. Wat alleen al bijzonder is, is dat het publiek zich op een draaischijf bevindt waarmee je de zaal rond gaat langs de verschillende decors. Daarnaast zijn er nog meer spectaculaire en technische effecten wat voor  een unieke beleving zorgt. Zo is er een heus strand met zee inclusief golven gecreëerd, speelt één scene zich buiten af waarbij een echte oude Dakota aan komt rijden en rijden de acteurs op motoren het decor langs om het publiek heen.  Ik vond het uiteindelijk heel leuk en ben blij dat ik er heen ben geweest. Ik begrijp nu wel waarom deze musical steeds wordt verlengd. Het geeft een heel goed beeld over hoe het er in de tijd van de Tweede Wereldoorlog aan toe ging. Ik vind deze musical een absolute aanrader.